Kun je niet diep squatten zonder je hielen te liften? Of verstuik je vaak je enkel bij sport of wandelen? Dan heb je waarschijnlijk te maken met beperkte enkelmobiliteit. En dat is geen klein probleem. In dit artikel ontdek je wat enkelmobiliteit is, waarom het zo belangrijk is voor je balans en prestaties, én hoe je het effectief verbetert met de juiste enkel mobiliteit oefeningen. Geluk voor jou! Want deze oefeningen zijn eenvoudig, effectief en thuis uit te voeren. Lees verder en maak jouw enkels direct mobieler.
Wat is enkelmobiliteit?
Enkelmobiliteit betekent simpel gezegd: hoe soepel en vrij je enkel kan bewegen. Het gaat om de bewegingsruimte in je enkelgewricht, vooral bij bewegingen van alledag zoals lopen, squatten of traplopen.
De belangrijkste beweging daarbij is dorsaalflexie – dat is wanneer je je voet omhoog buigt richting je scheenbeen. Maar er zijn ook andere bewegingen die je enkel nodig heeft, zoals:
- Plantairflexie: je voet juist naar beneden strekken (alsof je op je tenen gaat staan)
- Inversie: je voetzool draait iets naar binnen
- Eversie: je voetzool draait iets naar buiten
Hoe goed je enkel beweegt, hangt af van verschillende factoren:
- De lenigheid van spieren zoals je kuit en je voorste scheenbeenspier (tibialis anterior)
- De bewegingsruimte in het gewricht zelf
- En de kwaliteit van het bindweefsel eromheen
Als daar iets in vastzit, bijvoorbeeld door stijfheid, littekenweefsel of spierzwakte, dan kan dat niet alleen je enkel beperken, maar ook zorgen voor klachten hogerop in je lichaam, zoals in je knie of heup.
Waarom is goede enkelmobiliteit belangrijk?
Soepele enkels vormen de basis voor stabiel en pijnvrij bewegen. Ze zijn onmisbaar bij bewegingen die je iedere dag maakt – zoals traplopen of wandelen, maar ook bij sportieve prestaties zoals squats, sprongen en sprinten. Een beperkte enkelmobiliteit kan leiden tot een verkeerde houding, disbalans en blessures.
Enkele voordelen van voldoende mobiliteit in de enkel:
- Dieper squatten zonder compensatie: Beperkte dorsaalflexie zorgt ervoor dat je knieën niet ver genoeg naar voren kunnen, waardoor je gaat vooroverleunen of je hielen optilt.
- Voorkomen van blessures: Slechte enkelmobiliteit verhoogt daarnaast de kans op enkelverzwikkingen, knieklachten of overbelasting van de achillespees.
- Betere balans en coördinatie: Een soepel bewegende enkel past zich beter aan op oneffen ondergrond, wat belangrijk is voor stabiliteit.
- Functionele bewegingen verbeteren: Van hardlopen tot krachttraining, goede enkelmobiliteit zorgt voor efficiëntere en krachtigere bewegingen.
Volgens Healthline komt beperkte dorsaalflexie vaak door strakke kuiten of eerdere blessures, en dit beperkt hoe diep en stabiel je kunt bewegen bij bewegingen die je dagelijks maakt én sport.
Beste enkel mobiliteit oefeningen
De onderstaande oefeningen zijn gericht op het verbeteren van dorsaalflexie, algemene soepelheid en controle over het enkelgewricht. Je kunt ze dagelijks of als onderdeel van je warming-up uitvoeren.
1. Enkelcirkels
Ga zitten of liggen met je been gestrekt. Til je voet iets van de grond en draai deze langzaam 10 keer met de klok mee en 10 keer tegen de klok in. Zorg dat je de beweging groot en gecontroleerd uitvoert.
Doel: maakt het gewricht los en bevordert de bloedcirculatie.
2. Knie-naar-de-muur (dorsiflexie test & stretch)
Ga rechtop staan en zet één voet ongeveer 10 cm voor een muur neer. Zet de andere voet ontspannen iets naar achteren voor balans. Houd je hiel stevig op de grond en beweeg langzaam je knie naar voren richting de muur. Raakt je knie de muur zonder dat je hiel loskomt? Dan is je enkelmobiliteit in orde. Herhaal deze beweging 10 keer per kant.
Doel: verbetert actief de dorsaalflexie. Ideaal als test én enkel mobiliteit oefening.
3. Kuitspier stretch (staande versie)
Sta tegenover een muur. Plaats één been naar achteren, hak plat op de grond, en duw je heupen naar voren tot je rek voelt in je kuit. Houd 30 seconden vast per been.
Doel: verlengt de gastrocnemius en soleus, welke beide erg belangrijk voor enkelmobiliteit.
4. Hiel-teen lopen
Loop afwisselend 10 meter op je hielen en daarna op je tenen. Houd hierbij je romp recht en span je benen goed aan.
Doel: verbetert coördinatie, controle over je enkel en activeert de spieren rond het gewricht.
5. Enkel alfabet
Ga op een stoel zitten en houd je voet iets van de grond. ‘Schrijf’ het alfabet in de lucht met je grote teen. Laat je enkel hierbij zoveel mogelijk werk doen.
Doel: activeert alle richtingen van het enkelgewricht op een speelse- en leuke manier.
6. Diepe squat (zonder gewicht)
Zet je voeten iets breder dan schouderbreedte, tenen licht naar buiten. Zak zo diep mogelijk naar beneden met je hielen op de grond. Gebruik een paal of tafel voor ondersteuning als nodig.
Doel: verbetert de dorsaalflexie en mobiliteit onder belasting, wat essentieel is voor sporters.
7. Enkel mobilisatie met band
Bevestig een weerstandsband laag om je enkel (net onder het spronggewricht) en trek de band licht naar achter toe. Beweeg vervolgens je knie naar voren over je voet (zoals bij knie-naar-muur). Herhaal dit 10 keer.
Doel: creëert ruimte in het enkelgewricht zelf: vooral effectief bij stugge gewrichten.
Tips voor betere enkelmobiliteit
- Doe de oefeningen dagelijks: Regelmaat is belangrijker dan zoveel mogelijk intensiteit op de enkel (dit kan zelfs tegen je werken).
- Begin met een warming-up: Wandel of spring een paar minuten touw om je spieren op te warmen en de doorbloeding op gang te helpen.
- Combineer mobiliteit met kracht: Oefeningen zoals éénbenige squats of balansoefeningen versterken én versoepelen de enkel verder.
- Train ook je voet- en kuitspieren: De enkel werkt samen met de structuren eromheen en daarom is het slim deze ook te trainen.
- Gebruik hulpmiddelen indien nodig: Zoals een massage gun of ander massage apparaat.
Regelmatig masseren van de kuitspieren kan de spanning verminderen en de flexibiliteit en mobiliteit van de enkel vergroten.
Veelgestelde vragen over enkelmobiliteit
Hoe weet ik of mijn enkelmobiliteit beperkt is?
Een simpele test is de knie-naar-muur test. Als je je knie niet naar de muur kunt brengen zonder dat je hiel loskomt, is je dorsaalflexie beperkt.
Wat zijn de gevolgen van slechte enkelmobiliteit?
Je houding tijdens het maken van bewegingen verslechtert, wat kan leiden tot overbelasting van knieën of onderrug. Ook neemt het risico op enkelverzwikkingen toe.
Helpen deze oefeningen bij een verstuikte enkel?
Ja, zodra de zwelling en pijn zijn afgenomen, zijn mobiliteitsoefeningen erg belangrijk voor volledig herstel. Het is wel belangrijk om licht te beginnen en langzaam op te bouwen.
Hoe vaak moet ik mijn enkels stretchen?
Dagelijks 5 tot 10 minuten is ideaal, zeker als je merkt dat je enkels snel stijf aanvoelen of gevoelig zijn voor blessures.
Verder lezen
Nu je meer weet over enkel mobiliteit oefeningen wil je waarschijnlijk ook meer leren over andere oefeningen. Daarom hebben we deze hieronder opgenomen in een lijstje, samen met andere interessante artikelen.
Boy Nijland combineert meer dan tien jaar ervaring in sport, voeding en gezondheid met een kritische blik op informatie. Hij baseert zijn artikelen altijd op wetenschappelijk onderbouwde bronnen en heeft inmiddels zoveel boeken doorgenomen, dat dit gelijk zou staan aan meerdere relevante opleidingen. Hij deelt zijn kennis om anderen te inspireren en te ondersteunen bij het verbeteren van hun gezondheid. Voor vragen kun je hem bereiken op info@bluerecovery.nl.
- Boyhttps://bluerecovery.nl/author/boynijland/
- Boyhttps://bluerecovery.nl/author/boynijland/
- Boyhttps://bluerecovery.nl/author/boynijland/
- Boyhttps://bluerecovery.nl/author/boynijland/